De jaarwisseling staat weer voor de deur, altijd erg gezellig met vrienden of familie. Voor onze paarden en andere dieren is het een stuk minder leuk. Ik zou het liefste zien dat vuurwerk verboden wordt. Voor een paard met vuurwerkangst is Oud&Nieuw echt dramatisch.
Heeft jouw paard last van vuurwerkangst? Hoe kun je daar nou eigenlijk het beste mee omgaan? In Podcast 82 vroegen we het dierenarts en specialist gedragsgeneeskunde voor dieren Valerie Jonckheer.
Hoe ontstaat de angst voor vuurwerk bij je paard?
Om verschillende redenen kan er angst bij je paard ontstaan, zo kan hij een keer een nare ervaring hebben gehad tijdens oud en nieuw, of geschrokken zijn van een knal. Of je paard kan ziek zijn waardoor hij sneller bang is. Als wij ziek zijn, zijn we immers ook sneller geprikkeld of geïrriteerd en reageer je weleens heftiger dan wanneer je je goed voelt. Het is erg belangrijk om tijdens oud en nieuw wanneer je weet dat er veel onrust is, goed met je paard om te gaan zodat je de angst niet verergerd.
Reacties van een angstig paard
Paarden kunnen eigenlijk op meerdere manieren om gaan met angst. Het is erg belangrijk om de signalen van je paard te herkennen en zo er achter te komen hoe jouw paard reageert op angstige momenten. Als je weet hoe je paard op bepaalde situaties reageert kan je hem ook daar in gaan ondersteunen zodat het mogelijk minder heftig kan worden. Dit kan bijvoorbeeld door middel van grondwerk.
1. Vluchten: Paarden die willen vluchten, je raad het al, die willen wegrennen. In momenten dat ze echt extreme angst hebben zullen ze op wat voor manier dan ook proberen te vluchten, dit kan betekenen dat ze dwars door hekken rennen dus dat er erg gevaarlijke situaties ontstaan.
2. Bevriezen: Paarden die bevriezen verstijven eigenlijk van de angst.
3. Vechten: Paarden die gaan vechten zullen gaan trappen, steigeren of bijten, of een combinatie van dat.
Hoe kun je (vuurwerk)angst bij een paard herkennen?
Overmatig zweten: Een paard die overmatig aan het zweten heeft kan hard aan het werk geweest zijn, kan koorts hebben maar het kan ook een uiting van stress en angst zijn. Bij mensen wordt dit ook wel “Angstzweet” genoemd, paarden kunnen hier dus ook last van hebben.
Trillen: Als je paard staat te trillen wil dit niet meteen zeggen dat je paard het koud heeft, trillen is namelijk een uiting van stress en angst.
Slaan: Slaan is een natuurlijke reactie van een paard op een bepaalde situatie, namelijk vechten. Een paard dat tijdens een bepaalde situatie gaat slaan voelt zich ook onrustig en dit is dus een teken van angst. Neem dit dus ook serieus en probeer je paard hier mee te helpen.
Onrustig, willen wegrennen: Sommige paarden kunnen inderdaad erg schrikken van de geluiden en het flitsen van vuurwerk. Paarden die bang worden van vuurwerk, lijken in hun schrikreactie vooral te willen vluchten; wegrennen. Als je je paarden op dat moment buiten hebt staan, in de wei of paddock, dan kan dat voor gevaarlijke situaties zorgen als je paard door de omheining weg wil vluchten. In stal kunnen ze minder snel uitbreken, maar ook daar kunnen ze proberen om weg te komen. Je wilt absoluut niet dat ze zich bezeren op zo’n moment!
In de Paard en Gezondheid podcast #82 is Valerie Jonckheer te gast bij Aimée. Valerie dierenarts, specialist gedragsgeneeskunde voor dieren en diplomaat dierenwelzijn. In deze aflevering wordt vuurwerkangst bij paarden besproken. Hoe uit vuurwerkangst bij paarden zich en hoe kun je omgaan met een angstig paard op dat moment? Die vragen en meer worden beantwoord in deze podcast! Via onderstaande knop kun je deze belangrijke podcast beluisteren.
Do’s tijdens oud en nieuw
Geruststellen: Het is een groot misverstand dat dit niet zou mogen omdat je anders het negatieve gedrag stimuleert. Je mag je paard dus zeker ondersteunen in deze moeilijke situatie.
Voedingssupplementen geven: Voedingssupplementen en feromonen kunnen wellicht net wat de scherpe randjes eraf kunnen halen bij milde vuurwerkangst, maar let goed op of dit afdoende is voor je paard. Bij twijfel altijd een dierenarts inschakelen.
Overleg met een dierenarts: Het is erg belangrijk om met een dierenarts te overleggen als je paard heel angstig is, komt angst van een bepaalde gebeurtenis, of is je paard bijvoorbeeld ziek?
Medicatie door dierenarts laten toedienen: Soms is een paard echt heel angstig en heeft hij iets nodig ter ondersteuning. Detomidine lijkt goed te helpen, maar zorg er wel voor dat het een angstremmer is en niet iets verlammends want dan maakt het paard het alsnog mee alleen kan hij niet reageren waardoor hij meer angst ontwikkeld.
Niet boos worden: Het is wel altijd belangrijk om bij spannende situaties zelf zo kalm en rustig mogelijk te blijven en zeker niet boos te worden op je paard. Het dier heeft immers al te kampen met een negatieve emotie (angst). Door dan ook nog boos te worden en hem te straffen, wordt het een nog vervelendere ervaring voor je paard.
Niet sederen: Wat je vooral niet moet doen, is middelen gebruiken zonder overleg met je dierenarts die je paard enkel versuffen. Zonder angstremmer is je paard zich namelijk nog steeds bewust van die enge prikkel en als het lichaam dan verlamd is door medicatie, geeft dit alleen nog maar meer stress.
Kun je je paard trainen voor oud en nieuw?
Desensibilisatie: Hierbij stel je het dier bloot aan prikkels op een hele lage intensiteit, bijvoorbeeld vuurwerkgeluiden op een heel laag volume, die nog geen angstreactie geven. Dit bouw je vervolgens op. Dit proces gaat nog sneller in combinatie met counterconditionering bijvoorbeeld je geeft het paard iets waarmee hij een positieve associatie heeft, bijvoorbeeld een snoepje.
Er wordt weleens gezegd dat je ongewenst gedrag moet negeren, maar dat gaat bij angst niet op. Er zijn paarden die gewoon echt bang blijven voor bepaalde geluiden of flitsen, door middel van desensibilisatie kun je het wel minder erg maken maar waarschijnlijk gaat het dan niet helemaal over.
Grondwerk: Een hele goede manier om je paard met bepaalde situaties om te leren laten gaan is door middel van grondwerk. Je paard leert hierdoor ook op zijn eigen benen te gaan staan en niet volledig te gaan hangen op een eigenaar, dit kan hem ook helpen om minder angstig te zijn in bepaalde situaties. Daarnaast werk je ook aan een stukje respect voor elkaar wat de band tussen jou en je paard flink kan versterken wat ook altijd fijn is.
