Eet jouw paard zand? Dan is het tijd om op te letten. Zand eten lijkt misschien gek, maar is vaak een signaal van onderliggende problemen – zoals maagzweren of een tekort aan mineralen. In deze blog leg ik je als paardendierenarts precies uit wat er aan de hand kan zijn, hoe je zandopname herkent én wat je eraan kunt doen.
In deze blog leg ik uit:
- Waarom paarden zand eten (en waarom het niet normaal is)
- Wat de gevaren zijn van zand eten, zoals zandophoping en koliek
- Hoe je de oorzaak achterhaalt én het gedrag stopt
- Welke stappen jij vandaag nog kunt zetten
Waarom eet mijn paard zand?
Paarden kunnen op twee manieren zand binnenkrijgen:
- Onbewust – via hooi op de grond of grazen op schrale bodem
- Bewust – door doelgericht zand te likken of kuilen te graven
Vooral die tweede is een rode vlag. Bewust zand eten is bijna altijd een symptoom van een ander probleem. Het is dan belangrijk om op zoek te gaan naar de oorzaak.
Mogelijke oorzaken van zand eten
1. Maagzweren
Een paard met maagzweren kan proberen het branderige gevoel te verzachten door zand of aarde te eten. Als dierenarts zie ik dit vaker dan je denkt – soms is zand eten zelfs het eerste zichtbare symptoom.
2. Tekort aan vitaminen en mineralen
Een onevenwichtig rantsoen kan leiden tot tekorten. Het paard “zoekt” dan instinctief mineralen in de omgeving – en vindt die soms in zand.
3. Verveling of stress
Paarden die te weinig te doen hebben, alleen staan of weinig ruwvoer krijgen, kunnen afwijkend gedrag gaan vertonen – waaronder zand likken.
Gevaren van zand eten door paarden, pony’s en veulens
Paarden, pony’s en ook veulens kunnen zand eten. Zand dat via de mond binnenkomt, hoopt zich op in de darm. Kleine hoeveelheden worden meestal afgevoerd, maar als er meer zand wordt opgenomen dan afgevoerd blijft er zand in je paard, pony of veulen achter. Dan ontstaat er:
- Zandophoping – waardoor de darmwerking vertraagt
- Zandkoliek – een gevaarlijke, pijnlijke vorm van koliek
- Verstoorde darmflora – wat kan leiden tot diarree, slechte opname of weerstandsdaling
Symptomen: zo herken je zand eten
Let op dit gedrag:
- Zand likken, kuilen graven
- Knagen aan de grond
- Veranderde mest (slapper, plakkerig, afwisselend)
- Sloomheid of lichte buikpijn
- Verminderde prestaties of plotseling gedragsverandering
Mini-check: moet ik me zorgen maken?
Beantwoord de vragen hieronder:
✅ Eet je paard regelmatig hooi van zandbodem?
✅ Heb je hem weleens betrapt op zand likken of kuilen graven?
✅ Is hij onrustig, gevoelig of prikkelbaar?
✅ Zie je diarree of afwijkende mest?
✅ Zit er zand in de mest
✅ Heeft je paard koliek gehad
✅ Vertonen meerdere paarden op je stal dit gedrag?
1 of meer keer “ja”? → Dan is het tijd om actie te ondernemen.
Uit de paardenpraktijk: zand eten door maagzweren
Een eigenaar meldde zich bij mij via Instagram. Haar paard groef plots diepe kuilen in de paddock en begon zand te eten. Hij kauwde op de bakrand en werd steeds gevaarlijker tijdens het rijden. Mijn vermoeden was maagzweren dus we maakten een afspraak voor een maagscopie en een onderzoek van de buik.
We deden een maagscopie – en daaruit bleek dat het paard ernstige maagzweren had. Het paard werd behandeld met medicatie tegen de maagzweren en tegen het zand en kreeg daarnaast een aangepast rantsoen. Binnen een week was het gedrag verdwenen: geen zand eten meer, geen knagen, geen chagrijn.
📌 Wil je meer weten over maagzweren lees dan mijn blog: Maagzweren bij Paarden – de 8 meestgestelde vragen beantwoord.
Wat kun je doen als je paard zand eet?
1. Onderzoek de oorzaak
➡️ Boek een online voedingsconsult bij mij voor een rantsoenanalyse dan weet je of er een vitamine minerale tekort is in je voeding.
➡️ Evalueer je stalmanagement: is er voldoende ruwvoer, verrijking, sociaal contact?
➡️ Laat een maagscopie doen als je twijfelt
2. Voer psyllium voor zandafvoer
Psyllium ondersteunt de darm bij het afvoeren van zand. Let op het is super belangrijk dat de de juiste hoeveelheid voert en pure psyllium. Klik op onderstaande knop en lees hier meer over:
📌 Lees de blog over psyllium voeren aan paarden: Klik hier voor de blog
3. Ondersteun de darmflora
Gebruik mijn probiotica om de spijsvertering en de flora te ondersteunen en opname van voedingsstoffen te verbeteren.
📌 Bekijk mijn probiotica voor paarden: Klik Hier voor de Probiotica
4. Test op zand met een mesttest
De “handschoen-test” is makkelijk zelf te doen. Vul een doorzichtige handschoen of pot met water en mest. Laat het staan: zand zakt naar de bodem.
📌 Een video met uitleg over deze zand test vind je via: Klik hier voor de video
5. Voorkom verveling
Zorg voor:
- Voer uit slowfeeders
- Sociale huisvesting
- Structuur en afwisseling in de dag
GRATIS E-book Zandkoliek voorkomen
In dit E-book staat beknopt en duidelijk beschreven hoe je zand kunt herkennen in de mest, welke klachten een paard heeft als er te veel zand inde darmen zit en wat teveel zand is in de zandtest.
Laat me je helpen om zandproblemen bij je paard voorkomen. Al meer dan 1000 mensen gingen je voor met het downloaden van dit E-book!
Download het E-book HIER
Hoe voorkom je dat je paard zand eet?
1. Voer niet vanaf de grond
Zorg ervoor dat je paard hooi en ander ruwvoer niet direct van zand- of aardegrond eet. Gebruik een:
- Slowfeeder met bodem
- Rubbermatten onder het hooinet
- Verhoogd hooibak
Zo voorkom je dat er onbewust zand wordt meegegeten tijdens het voeren.
2. Bied voldoende ruwvoer aan
Een paard met te weinig vezelrijke voeding gaat sneller scharrelen en zoeken naar sprietjes hooi in het zand . Richtlijn: minimaal 1,5% van het lichaamsgewicht aan droge stof (±9 kg voor een paard van 600 kg). Liever te veel dan te weinig.
3. Zet je paard niet op een te kale weide
Een paard kan makkelijk zand binnen krijgen door het eten van te kort gras, er komen dan worteltjes met zand mee.
4. Voorkom verveling
Geef je paard mentale prikkels:
- Afwisseling in de omgeving
- Gezelschap van soortgenoten
- Dagelijkse beweging
- Likstenen of takken op de paddock
Verveling is een bekende oorzaak van abnormaal gedrag zoals zand eten.
5. Zorg voor een compleet rantsoen
Tekorten aan vitaminen of mineralen kunnen leiden tot vreemd eetgedrag. Laat het rantsoen van je paard regelmatig controleren – zeker als je paard arbeid verricht, ouder is, of gevoelig reageert op voerwissels.
Een online voedingsconsult kan hierbij uitkomst bieden.
6. Controleer maaggezondheid
Zand eten kan een symptoom zijn van maagzweren. Twijfel je? Laat dan een maagscopie uitvoeren. Bij maagproblemen moet je de oorzaak behandelen, anders blijft het gedrag terugkomen. Ik help je graag met het doen van een maagscopie bij je paard.
6. Voer preventief psyllium als je paard op zand staat
Staat je paard op een zandpaddock of schrale wei? Overweeg dan maandelijks een kuur psyllium om je paard te ondersteunen het zand dat tóch binnenkomt af te voeren.
Wat kun je nu doen als je paard zand eet?
✅ Boek een voedingsconsult en/of maagscopie
✅ Gebruik psyllium en probiotica om zand veilig af te voeren
✅ Lees mijn andere blogs voor verdieping
👉 Direct aan de slag? Bekijk mijn supplementen of plan een voedingsconsult.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Is zand eten bij paarden normaal?
Nee. Zand eten is meestal een symptoom van een onderliggend probleem, het is dus niet normaal. Zelfs een beetje zandopname kan op termijn problemen veroorzaken.
Hoe weet ik of mijn paard zand in zijn darmen heeft?
Doe de mesttest. Zand zakt naar de bodem. Herhaal dit meerdere dagen voor een zo betrouwbaar mogelijk resultaat. Wil je het zeker weten dan kunnen we een buikfoto maken om te kijken of er zand in de darmen zit.
Kan zand eten vanzelf stoppen?
Alleen als je de oorzaak aanpakt. Zand afvoeren zonder iets aan voeding, maaggezondheid of verveling te doen, lost het probleem zelden blijvend op.
Komt het vaak voor dat een paard zand eet?
Ja, vaker dan je denkt. Vooral op droge, schrale paddocks of tijdens de winter wanneer er minder gras beschikbaar is, gebeurt het regelmatig dat paarden bewust of onbewust zand binnenkrijgen. Het probleem is dat veel eigenaren het niet opmerken tot er mestveranderingen of koliek ontstaan.
Daarom is regelmatige controle – zowel van gedrag als mest – essentieel, óók als je paard gezond oogt
📩 Op zoek naar persoonlijk advies bij zand eten?
Heb je een paard dat zand eet en wil je weten wat je het beste kunt doen in jouw situatie? Stuur me gerust een berichtje voor advies op maat. Je kunt me appen via de knop op deze pagina of mailen via paardendierenarts@irisvangulik.nl.
In mijn webshop vind je ook zorgvuldig geselecteerde supplementen die kunnen ondersteunen bij zand eten, zoals probiotica en psyllium Hieronder vind je de directe links naar de producten.
