Hoe herken jij koliek bij je paard?

Veel paardenmensen zullen het woord koliek wel herkennen. Koliek is een van de grootste doodsoorzaken bij paarden. Hoe sneller koliek behandeld wordt, des te groter is de overlevingskans voor je paard. Maar hoe kerken je koliek bij je paard? Doordat paarden prooidieren zijn tonen ze vaak weinig of te laat hun pijn. In deze blog vertellen we jou de belangrijkste symptomen van koliek bij het paard.

Wat is koliek?

Koliek is een verzamelnaam voor buikpijn en komt dus voor in vele verschillende vormen. De bekendste vormen van koliek zijn:

• Zandkoliek
• Krampkoliek
• Gaskoliek
• Verstoppingskoliek
• Verdraaiing van de darm

Paarden kunnen ook koliek tonen door pijn elders in het lichaam. Maagzweren, wormen, chronische stress of blaasproblemen kunnen één van de vele oorzaken van koliek zijn. Het is dus belangrijk dat jij koliek snel herkent om je paard goed te kunnen helpen. Hoe eerder je paard met koliek behandeld wordt, hoe meer kans je hebt dat je paard goed van de koliek herstelt. Twijfel je of jouw paard koliek heeft? Bel altijd de paardendierenarts.

Symptomen waardoor je koliek kunt herkennen bij je paard

Om je paard snel te kunnen helpen is het belangrijk om subtiele symptomen van koliek te herkennen. Het lastige aan koliek is dat het met veel verschillende symptomen zich toont en de symptomen niet altijd overduidelijk aanwezig zijn. Paarden met acute koliek zullen wel heftige symptomen laten zien. Wees altijd voorzichtig bij een paard met heftige koliek, door de pijn worden zij onbewuster van hun omgeving. Veel mensen zullen de duidelijkste symptomen van koliek (her)kennen:

• Het paard laat zich vallen
• Rollen
• Schrapen met de voorbenen
• Onrustig
• Zweten
• Kijken of bijten naar de buik
• Veel gapen
• Verminderde eetlust
• Verminderd of veranderende ontlasting
• Verhoogde hartslag

Echter zijn juist de vele subtiele symptomen van koliek nog belangrijker. Deze symptomen kunnen erg klein zijn maar wel al veel vertellen. Zeker als jouw paard een echte binnenvetter is zal je nog preciezer moeten kijken naar wat het paard jou vertelt. Denk bijvoorbeeld eens aan:

• Flemen
• Oren naar achteren
• Samengetrokken lippen
• Opgetrokken of verwijde neus
• Strakke ogen
• Apathisch gedrag
• Achteruit lopen
• Herhaaldelijk urineren
• Opgetrokken buik en/of opgeblazen buik
• Overmatig gestrekte houding
• Kreunen
• Tandenknarsen

Symptomen waarvan we allemaal wel eens denken ‘dat is gek’, maar vaak ook worden afgeschreven met een simpele verklaring. Het kan ook zijn dat je paard aangeeft dat hij pijn heeft. Dus zie je bij jouw paard een van bovenstaande symptomen? Houdt je paard eens extra goed in de gaten! Bij twijfel kun je altijd met je dierenarts overleggen.

Zie jij wat het hoofd van je paard jou vertelt?

Het hoofd van je paard vertelt precies hoe hij of zij zich voelt. Kijk maar eens goed naar het hoofd van je paard!

 Laten we bovenaan het hoofd beginnen, met de oren. Wanneer een paard pijn heeft gaan de oren vaak iets ‘hangen’, de oren staan meer naar achteren en meer naar opzij. Door deze houding lijken de oren breder te staan dan normaal. Deze plaatsing van de oren geeft het paard direct al een minder alerte uitstraling.

De ogen van het paard verstarren bij pijn, je ziet vaak dat het paard dan een strak oog heeft. Doordat de spieren bij het oog samen trekken wordt de vorm van de onderliggende botstructuur verduidelijkt. Bij flinke pijn kan het paard het oog ook dicht knijpen.

Naast de symptomen bij de oren & ogen, zie je pijn bij een paard ook terug aan de kauwspieren. Wanneer het paard zich verbijt door pijn zullen de kauwspieren aanspannen. Doordat het paard de kauwspieren aanspant zie je de kauwspieren duidelijk in een streeppatroon bij de kaak van je paard. Boven de neus en mond van je paard kan een ‘kuiltje’ ontstaan. Bij pijn kunnen de lippen van je paard samentrekken. De bovenlip wordt dan teruggetrokken waardoor de onderlip een duidelijke ‘kin’ toont. Bij pijn maakt het paard vaak een opgetrokken neus, de neusgaten zullen verwijden. Door deze spanning toont de neus vlakker en lijken de lippen te verlengen.

Een herkenbaar symptoom van koliek is herhaaldelijk flemen. Het paard krult de bovenlip omhoog. Een paard heeft onderin zijn neus het Orgaan van Jacobson  liggen. Als het paard een bijzondere geur ruikt, brengt het paard het hoofd omhoog en krult het paard de bovenlip omhoog waardoor de neusgaten afgesloten worden. Het paard vangt de geur in het orgaan van Jacobsen en kan de geur beter analyseren. Paarden flemen vaak wanneer zij iets vies of juist iets lekkers ruiken maar ook wanneer zij pijn ervaren, bijvoorbeeld tijdens koliek.

Dierenartsen en onderzoekers hebben een app ontworpen waar je kan leren van het pijnbeeld wat je paard aan geeft. Je kunt jezelf trainen op het herkennen van ‘The Equine Pain Face’ bij je paard. In mijn gratis E-Book ‘koliek herkennen’ vind je foto’s en filmpjes van paarden met duidelijke koliek symptomen, maar ook paarden met subtiele symptomen komen aan bod. Daarnaast deel ik ook de link van de app, zodat je zelf kunt oefenen. Door deze kennis te trainen, herken je in de praktijk nog sneller de eerste koliek symptomen.

What the Poop?!

Een paard heeft minimaal 25 meter darm waarin van alles gebeurd. Door te kijken wat er aan de achterkant uit komt, kun je veel informatie te weten komen over de werking van de darmen. Kijk dus eens goed naar de mest van je paard! Een soms vies maar wel heel waardevol klusje.

Verandering van de mest betekent verandering in de darmflora van je paard. Wanneer de darmflora van je paard van slag is heb je een grotere kans op koliek. Het opvallendste probleem is wanneer je paard stopt met mesten. Dan weet je zeker dat je paard koliek heeft. Maar wanneer je paard minder gaat mesten is het ook tijd om extra alert te zijn!

Daarnaast is het ook belangrijk om naar de samenstelling, kleur & geur van de mest te kijken. Te grove mest kan namelijk ook voor problemen zorgen. Slecht verteerde mest kan duiden op gebitsproblemen of verteringsproblemen. Wanneer het paard niet goed verteerd heb je eerder kans op koliek.

Te grove mest kan zorgen voor slechtere passage door de darmen. Dit gaat dan ook regelmatig gepaard met te droge mest. Maar droge mest kan ook op zichzelf staan wanneer je paard een verminderde doorstroming heeft door verstopping. Drogere mest heeft vaak een donkerdere kleur. Wanneer de mest te lang in de darmen blijf zitten kunnen er slijmdraden ontstaan op de mest, dit noemen we mucus.

Heeft je paard diarree? Ook dan is er iets aan de hand. Diarree laat zien dat er iets mis is in de buik. Bij diarree is het raadzaam om met de dierenarts te overleggen. Mogelijk heeft je paard teveel zand in het lichaam, neemt het lichaam voedingsstoffen niet goed op door dysbacteriose of zijn er andere redenen waardoor de mest teveel water bevat.

Naast de consistentie & kleur is de geur ook van belang bij mest. Dan denk je vast mest stinkt toch altijd. Maar paardenmest kan zuurder ruiken wanneer voeding niet goed verteerd wordt of de ph waardes uit balans zijn. Om koliek tijdig te kunnen herkennen is het van belang om veranderingen in de mest tijdig te diagnosticeren.

Tip!

We beschreven eerder in de blog dat een verhoogde hartslag een symptoom kan zijn van koliek. Onder de kaak van het paard kun je de hartslag voelen. Het vergt wat oefening, maar het kan je veel informatie geven over hoe je paard zich voelt. Oefen een aantal keer wanneer je paard gezond is, zo weet je meteen wat de normale hartslag van je paard is. Leg je vingertoppen over de rand van de onderkaak op de slagader, geef een lichte druk om de slagen te kunnen tellen. Wanneer je vingers op de goede plek liggen voel je een lichte pulserende beweging. Een gezond paard heeft in rust een hartslag tussen de 28 en 40 slagen per minuut. Lukt het niet om de hartslag te meten? Geen probleem, de dierenarts kan de hartslag luisteren bij verder onderzoek. In mijn Online Cursus Voorkom Koliek bij je Paard leg ik aan de hand van video’s uit hoe je zelf je paard kunt onderzoeken. 

Volg de Masterclass Herken Koliek bij je Paard OP TIJD nu GRATIS!

In mijn werk als paardendierenarts heb ik té veel paarden met koliek gezien!

Door het geven van deze GRATIS Masterclass Herken koliek bij je paard OP TIJD hoop ik veel paardeneigenaren te bereiken en zo ervoor te zorgen dat koliek niet meer doodsoorzaak nummer 1 is onder paarden. 

 Hoe eerder je koliek herkent hoe meer kans op overleving!

Help je mij hierbij? Er is tenslotte niks erger dan je grote vriend te verliezen aan koliek terwijl dit te voorkomen is!

Het enige dat je moet doen is iets meer dan een uur vrij maken in je agenda, een kopje thee of koffie zetten en lekker relax op de bank gaan zitten met je laptop op schoot.

Ik beloof je dat je na het volgen van de Masterclass nooit meer hetzelfde naar paarden kijkt!

Schrijf je direct in! KLIK HIER

De blog is geschreven door Nicole van Soelen.