Help mijn paard heeft artrose, wat nu? – Antwoord op de meestgestelde vragen over artrose bij paarden.

Artrose is een gewrichtsaandoening die zowel bij mensen als paarden voorkomt en kan leiden tot aanzienlijke pijn en ongemak. In deze uitgebreide blog gaan we dieper in op de symptomen, diagnose en behandelingsmogelijkheden van artrose bij paarden. 

Wat is er aan de hand als je paard Artrose heeft?

Artrose (gewrichtsslijtage), ook wel bekend als osteoartritis, is een degeneratieve gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten langzaam slijt. Bij een gezond gewricht zorgt het kraakbeen samen met de gewrichtsvloeistof (synovia) voor soepele en pijnloze bewegingen. Maar bij een paard met artrose wordt het kraakbeen dunner en minder veerkrachtig, wat kan leiden tot stijfheid, pijn en uiteindelijk kreupelheid. Het verlies van kraakbeen gaat vaak gepaard met ontsteking van het gewricht, wat de situatie nog verder verergert.

Bij paarden komt artrose vaak voor in de benen, hals en rug, maar omdat een paard in zijn hele lichaam gewrichten heeft kan het overal voorkomen.

Hoewel artrose vaak geassocieerd wordt met oudere paarden, kunnen ook jongere dieren last krijgen van deze aandoening, bijvoorbeeld als ze te intensief worden getraind, een afwijkende beenstand hebben of als ze aanleg hebben voor gewrichtsproblemen.

Wat zijn de Symptomen (verschijnselen) van een paard met Artrose?

De symptomen van artrose bij paarden kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de aandoening en de aangetaste gewrichten. Enkele veel voorkomende tekenen van artrose bij paarden zijn:

1. Stijfheid aan het begin van het rijden: Eigenaren zeggen dan vaak, mijn paard is een diesel die moet eerst 20 minuten lopen om soepel te worden.
   
2. Stijfheid bij het opstaan of net uit stal komen: Vooral na rustperiodes kan het paard stijf en stram zijn. Dit is een van de eerste tekenen van artrose en komt vaak voor bij paarden die net beginnen met bewegen na een periode van inactiviteit.
3. Kreupelheid: Kreupelheid is een veelvoorkomend symptoom van artrose. Dit kan variëren van milde onregelmatigheid in de gang tot ernstige kreupelheid die beweging bijna onmogelijk maakt. 
4. Gezwollen (overvulde) gewrichten: Zwelling, vooral in de hoef,  kogel- of kniegewrichten, kan een duidelijk symptoom van artrose zijn. Dit wordt veroorzaakt door ontsteking en een ophoping van vocht in de aangetaste gewrichten. 
5. Verminderde souplesse: Bij artrose in de hals of rug kan het paard moeite
   hebben om te buigen, wat kan leiden tot stijve, beperkte bewegingen.
6. Veranderingen in gedrag en eetgewoonten: In sommige gevallen kan artrose in de kaakgewrichten ervoor zorgen dat het paard scheef gaat eten of moeite krijgt met kauwen.

Hoe wordt de Diagnose gesteld van Artrose bij Paarden?

Het proces van het diagnosticeren van artrose begint meestal met een grondig onderzoek om vast te stellen waar het paard pijn ervaart. Het paard wordt grondig bekeken, waarbij aandacht wordt besteed aan de bewegingsvrijheid, eventuele kreupelheid en zwelling van de gewrichten. Bij kreupelheid voert de dierenarts een uitgebreid kreupelheidsonderzoek uit, inclusief buigproeven, om de bron van de kreupelheid te identificeren. 

 Bij kreupelheid kan de dierenarts een verdovend middel injecteren in het gewricht of de zenuw die het gewricht van gevoel voorziet. Als het paard na deze injectie niet langer kreupel loopt, kan worden geconcludeerd dat het probleem waarschijnlijk gerelateerd is aan dat specifieke gewricht. 

Daarnaast kunnen verschillende diagnostische technieken worden gebruikt om de ernst en locatie van de artrose te bepalen bij het paard:

• Röntgenfoto’s: Deze beelden kunnen botveranderingen, zoals haakjes in de gewrichten zichtbaar maken.
• Echografie: Echografie kan worden gebruikt om de zachte weefsels, zoals kraakbeen en pezen, rondom de gewrichten te bekijken.
• Gewrichtspunctie: Hierbij wordt een kleine hoeveelheid gewrichtsvloeistof opgezogen om ontsteking en de kwaliteit van de vloeistof te beoordelen.
• CT- of MRI-scan: In meer ingewikkelde gevallen kunnen deze technieken worden gebruikt om een gedetailleerder beeld van het gewricht te krijgen.

Wat is de behandeling van een paard met artrose?

Hoewel artrose een degeneratieve aandoening is, zijn er gelukkig verschillende behandelingsopties die kunnen helpen de progressie van de ziekte te vertragen en de symptomen te verlichten. 

Het doel van de behandeling is om de pijn te verminderen, ontsteking onder controle te houden en de mobiliteit van het paard zo lang mogelijk te behouden.

1. Gewrichtsinjecties: Een veelgebruikte behandelmethode bij paarden met artrose zijn injecties met corticosteroïden en/of hyaluronzuur rechtstreeks in het gewricht. Deze injecties verminderen de ontsteking en verbeteren de gewrichtssmering.

2. Medicamenteuze behandeling: Ontstekingsremmers en pijnstillers, zoals NSAID’s, kunnen helpen om pijn en ontsteking te verminderen. Deze medicijnen moeten echter met voorzichtigheid worden gebruikt, omdat ze bij langdurig gebruik bijwerkingen kunnen hebben. Gelukkig zijn er tegenwoordig steeds betere medicijnen met minder bijwerkingen. 

3. IRAP-therapie: Dit is een innovatieve behandelingsmethode waarbij het eigen bloed van het paard wordt gebruikt om ontstekingsremmende eiwitten te produceren, die vervolgens in het gewricht worden geïnjecteerd.

4. Stamceltherapie: Stamcellen worden gebruikt om beschadigd kraakbeen te herstellen en de gewrichtsfunctie te verbeteren. Dit is een veelbelovende behandeling voor paarden met artrose.

5. Supplementen: Er zijn verschillende voedingssupplementen beschikbaar die kunnen helpen bij de ondersteuning van de gewrichten van paarden met artrose. Ingrediënten zoals glucosamine, chondroïtine, MSM en hyaluronzuur worden vaak gebruikt om de gewrichten te ondersteunen. 

Management van Artrose bij Paarden

Naast medische behandelingen is het super belangrijk om aandacht te besteden aan het dagelijkse management van een paard met artrose. Door enkele aanpassingen te maken in het dieet, de training en de omgeving van het paard, kun je de gewrichten ontlasten en het comfort van je paard verbeteren.

• Gewichtsbeheersing: Overgewicht kan de gewrichten extra belasten, wat de symptomen van artrose kan verergeren. Het is belangrijk om het gewicht van je paard goed in de gaten te houden en indien nodig maatregelen te nemen om overgewicht te voorkomen. Is je paard te dik dan kan ik je helpen in de Dieetclub voor Paarden. Hierin gaan we samen aan de slag om jouw paard op een veranwtoorde manier af te laten vallen. Meer informatie kun je hier vinden: 

• Aangepaste beweging: Hoewel te veel beweging de gewrichten kan belasten, kan te weinig beweging juist leiden tot stijfheid en spierverlies. Het fijnste is om je paard zo veel mogelijk vrije beweging te geven op een goede ondergrond. De hele dag op stal staan is voor geen een paard goed. Daarnaast is het belangrijk om een balans te vinden tussen rust en gecontroleerde beweging, zoals wandelen of lichte training, om de gewrichten soepel te houden. Overleg goed met je dierenarts wat mogelijk is voor jouw paard, dat is namelijk helemaal afhankelijk van de ernst en locatie van de artrose.

• Fysiotherapie/Osteopathie/Chiropractie: Het is erg belangrijk dat je paard zo fijn mogelijk in zijn lijf zit, hoe minder “vast” hij zit hoe minder last van de artrose. Daar kan een fysiotherapeut, osteopaat of chiropractor enorm bij helpen. Let wel altijd op dat je iemand laat komen die een gedegen opleiding gedaan heeft en doe dit in overleg met je dierenarts. 

• Aangepast beslag: Speciaal hoefbeslag kan helpen om de druk op de gewrichten te verminderen en het paard comfortabeler te laten bewegen. Ook hiervoor geldt vraag je dierenarts om advies.

Kan je rijden met een paard met artrose? 

Of een paard met artrose bereden kan worden, hangt af van verschillende factoren, zoals de plaats en ernst van de aandoening, de leeftijd en conditie van het paard, de mate van pijn en de aanpak en het resultaat van de behandeling. 

Het is super belangrijk om dit met je paardendierenarts te overleggen en goed naar je paard te blijven kijken. Want het is natuurlijk mogelijk dat je in het begin nog prima met je paard kan rijden maar naarmate de artrose ernstiger wordt niet meer. Dit zul je steeds opnieuw moeten bekijken en overwegen. 

Pijnmanagement: Effectief beheren van de pijn van het paard is belangrijk. Dit kan onder meer het gebruik van ontstekingsremmende medicatie, supplementen of injecties, die kunnen helpen bij het verminderen van ontsteking en ongemak in de gewrichten.

Activiteit:  Sommige paarden met artrose zijn comfortabeler met lichte activiteiten zoals grondwerk, een buitenrit of lichte trainingen. Anderen kunnen geschikt zijn voor disciplines zoals dressuur terwijl zwaardere dingen zoals springen misschien niet geschikt zijn.

Regelmatige controle: een paard met artrose moet regelmatig worden gecontroleerd  om te voorkomen dat de conditie verslechtert. Indien het nodig is kan het behandelplan worden aangepast! 

Dus terwijl sommige paarden met artrose nog steeds bereden kunnen worden met de juiste behandeling en management, is het heel erg belangrijk om altijd het welzijn van het paard voorop te stellen en altijd overleg te hebben met je dierenarts!

Wanneer maak je de keuze om een paard met artrose in te laten slapen?

Als een paard artrose heeft, is het belangrijk om een zorgvuldige afweging te maken over de beste behandelings- en management opties. Het besluit om een paard met artrose in te laten slapen is afhankelijk van heel veel factoren en zul je alleen nemen na een goede overweging en overleg met je paardendierenarts.

Het belangrijkste is om te kijken naar de kwaliteit van leven van je paard: beoordeel de mate waarin de artrose het dagelijks functioneren van je paard beïnvloedt. Is je paard nog blij, kan hij nog goed gaan liggen en opstaan, kan hij nog pijnvrij bewegen? Als het paard voortdurend pijn heeft en niet meer in staat is om een acceptabele levenskwaliteit te behouden, is euthanasie een serieuze optie.

Natuurlijk is de ernst van de artrose hierin van belang. Bij milde tot matige artrose kan dit vaak worden beheerd met medicatie, supplementen, en aangepaste training en verzorging. Dan hoef je de afweging om je paard in te laten slapen gelukkig helemaal niet te maken. 

Kijk ook naar hoe je paard reageert op behandelingen: Heeft het paard positief gereageerd op behandelingen zoals pijnstillers, ontstekingsremmers, gewrichtssupplementen, fysiotherapie? Als de behandelingen geen verbetering opleveren in de levenskwaliteit van het paard, kan dit een reden zijn om te kiezen voor euthanasie. 

Toekomstperspectieven: Het is belangrijk om de toekomstige vooruitzichten van je paard te overwegen. Als de artrose steeds erger wordt en er weinig tot geen kans is op verbetering, kan euthanasie worden overwogen om onnodig lijden van je paard te voorkomen.

Natuurlijk is het altijd aan te raden om in overleg te gaan met je dierenarts. Euthanasie is vaak een moeilijke keuze daarom hebben we er een podcast over opgenomen die de moeite van het beluisteren echt waard is.

Kun je Artrose Voorkomen?

Het volledig voorkomen van artrose bij paarden is helaas niet mogelijk, vooral omdat het vaak te maken heeft met ouderdom, genetische aanleg en langdurige belasting van de gewrichten. Wel kun je de kans op artrose verkleinen door preventieve maatregelen te nemen, zoals het behouden van een gezond gewicht, veel vrije beweging, en het vermijden van overbelasting. Daarnaast kunnen goede hoefverzorging en eventueel het gebruik van gewrichtsondersteunende supplementen helpen om de gewrichten van je paard langer gezond te houden en slijtage te vertragen.